ιστορία

       Με αφορμή την αναφορά που κάναμε στην τάξη για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους, την οποία γιορτάζουμε στις 26 Οκτωβρίου μαζί με τον πολιούχο μας άγιο Δημήτριο, αναφερθήκαμε και στον Λευκό Πύργο.

       Θελήσαμε να μάθουμε παραπάνω πληροφορίες και να κάνουμε και μια ομαδική εργασία γι’ αυτόν. Έτσι δημιουργήσαμε όλοι μαζί την ακόλουθη μακέτα.

       Χρησιμοποιήσαμε για τη βάση χοντρό χαρτόνι, το οποίο καλύψαμε με πράσινα κομμάτια πλαστικού τραπεζομάντηλου για να αναπαραστήσουμε το χορτάρι και με δρόμους από χαρτί που ζωγραφίσαμε. Για τον Λευκό Πύργο χρησιμοποιήσαμε λευκό χαρτόνι κάνσον και για τα δέντρα ρολά από χαρτί υγείας και πράσινο τραπεζομάντηλο. Ακόμη φτιάξαμε παγκάκια και κάδους από καπάκια μπουκαλιών, πολύχρωμα λουλούδια από χαρτί και φυσικά την ελληνική μας σημαία. Μια ομάδα ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την εικόνα του αγίου Δημητρίου που βάλαμε μπροστά, φτιάχνοντας το φωτοστέφανο σαν ψηφιδωτό με χρυσές ψηφίδες.

       Ο Λευκός Πύργος της Θεσσαλονίκης είναι ένα μεγάλο κτίσμα και χαρακτηριστικό μνημείο της πόλης μας. Βρίσκεται δίπλα στο άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, έχει έξι ορόφους και τριάντα τέσσερα μέτρα ύψος. Επίσης έχει θέα τον Θερμαϊκό κόλπο και κάποτε ήταν φυλακές θανατοποινιτών. Εκτός από Λευκός Πύργος λεγόταν και «Πύργος του αίματος» ή «Ματωμένος Πύργος», «Πύργος του Λέοντος» και «Πύργος των Γενιτσάρων». Εδώ και χρόνια ο Λευκός Πύργος λειτουργεί ως μουσείο που μπορεί να επισκεφθεί το κοινό.

       Όταν βρισκόμαστε μέσα του νιώθουμε τον πόνο των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους εκεί.

Περισσότερες πληροφορίες και φωτογραφίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: https://www.lpth.gr/istoria-w-74399.html

Συγγραφείς άρθρου: Ελένη Δήμου και Διώνη Σοφού, Τμήμα Γ1΄

Δημιουργοί μακέτας: Όλα τα παιδιά του Γ1’

Αβραμόπουλος Χρήστος, Βανασίκα Ευμορφία, Γεροθανάσης Παναγιώτης, Γεωργή-Τάσιου Θεοδώρα, Δαουλτζή Ειρήνη, Δήμου Ελένη, Καζαντζή Σοφία, Μουσμούλης Ιωάννης, Μπαϊμπέκοβα Αφροδίτη, Νάκος Βασίλης, Παπαδόπουλος Τάσος, Πιλιτσίδης Βασίλης, Ρομφαία Βασιλική, Σαμαράς Λευτέρης, Σοφού Διώνη, Φωτιάδης Σταμάτης, Χατζηασλανίδου Ηλιάνα, Χότζα Γαβριήλ

Υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Νασούφη Παρθενόπη

Μακεδονικός Αγώνας

1904-2024

120 χρόνια από τη θυσία του ήρωα Παύλου Μελά

Aφιέρωμα μνήμης των παιδιών της Γ΄ τάξης των σχολείων μας  

Σήμερα θα μιλήσουμε για τη Μακεδονία. Όχι όμως για τη σημερινή Μακεδονία που είναι ελεύθερη και ζούμε σ’ αυτήν, μα για τη Μακεδονία των αρχών του 1900, που ήταν σκλαβωμένη ακόμα στους Τούρκους. Δυστυχώς η Μακεδονία δεν απελευθερώθηκε με την επανάσταση του 1821, αλλά παρέμενε υπόδουλη. Και δεν είχε να αντιμετωπίσει μόνο τους κατακτητές Τούρκους μα και τους Βούλγαρους.   Τι έκαναν οι Βούλγαροι; Έστελναν στη Μακεδονία τους φοβερούς κομιτατζήδες, οι οποίοι τρομοκρατούσαν τα ελληνικά χωριά πιέζοντας τους κατοίκους τους να δηλώσουν ότι είναι Βούλγαροι.

Αυτοί που μαρτύρησαν περισσότερο ήταν οι ιερείς που τους πίεζαν να τελούν τη λειτουργία στα βουλγαρικά και οι δάσκαλοι και οι δασκάλες που όταν δίδασκαν την ελληνική γλώσσα γνώριζαν την εκδίκηση των κομιτατζήδων, ακόμη και τον θάνατο.

Τι έκανε το ελληνικό κράτος για όλα αυτά; Δεν ήθελε να βοηθήσει τους σκλαβωμένους Μακεδόνες; Δυστυχώς εκείνη την εποχή η Ελλάδα βρισκόταν σε άσχημη οικονομική και στρατιωτική κατάσταση και κανείς στην ελληνική κυβέρνηση δεν τολμούσε να μιλήσει για την απελευθέρωση της Μακεδονίας.

Όμως το θαύμα έγινε. Όχι από την κυβέρνηση μα από τον απλό λαό της Μακεδονίας. Πρωτοπόροι στον Αγώνα στάθηκαν ο Ίων Δραγούμης που υπηρετούσε εδώ στη Μακεδονία ως διπλωμάτης, και ο Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης. Ήταν αυτοί που συγκρότησαν τα πρώτα ανταρτικά σώματα ενόπλων, με αρχηγούς τον καπετάν Κώττα, τον καπετάν Άγρα και το Βαγγέλη Στρεμπενιώτη.

Και τότε έγινε κάτι επίσης θαυμαστό. Αξιωματικοί, στρατιώτες και απλοί πολίτες από όλη την υπόλοιπη Ελλάδα, ακόμα κι από την Κρήτη που ήταν κι αυτή σκλαβωμένη, άρχισαν να περνούν κρυφά στη Μακεδονία και να πολεμούν δίνοντας έτσι κουράγιο στους σκλαβωμένους Έλληνες της εκεί.

Ένας απ’ αυτούς τους Έλληνες ήταν και ο Παύλος Μελάς, ανθυπολοχαγός του ελληνικού στρατού, νεότατος, 24 χρονών, παντρεμένος με δυο παιδιά, από πλούσια οικογένεια. Δεν άντεξε άλλο η συνείδησή του, άφησε τη στολή του, γιατί αν τον έπιαναν οι Τούρκοι με στολή θα είχε μεγάλο πρόβλημα η ελληνική κυβέρνηση, και μ’ ένα τουφέκι στο χέρι και λίγα παλικάρια πέρασε κρυφά τα ελληνικά σύνορα -που τότε ήταν στη Θεσσαλία .

Έτσι μπήκε στο έδαφος της βασανισμένης Μακεδονίας. Απ’ όπου περνούσε έδινε κουράγιο στους ντόπιους κατοίκους.

Γρήγορα η φήμη του εξαπλώθηκε σ’ όλη τη Μακεδονία. Όμως δεν τον ήξεραν ως Παύλο Μελά. Το ψευδώνυμό του ήταν καπετάν Μίκης Ζέζας. Απ’ τα ονόματα των δύο παιδιών του, του Μίκη και της Ζέζας. Έπρεπε να κρύψει το πραγματικό του όνομα για να μη καταλάβουν οι Τούρκοι ότι Έλληνες περνούν τα σύνορα και βοηθούν τους Μακεδόνες αδελφούς τους.

Οι Βούλγαροι πρώτη φορά συναντούσαν τόση αντίσταση από τους Έλληνες. Μη μπορώντας όμως να σκοτώσουν οι ίδιοι τον Παύλο Μελά του έστησαν ενέδρα στο χωριό Στάτιστα κι εκεί ειδοποίησαν τον ισχυρό τουρκικό στρατό να τον πιάσει. Στη μάχη που ακολούθησε μια σφαίρα χτύπησε στη μέση τον Παύλο Μελά που λίγες ώρες αργότερα ξεψύχησε. Ήταν 13 Οκτωβρίου του 1904. Ο Παύλος Μελάς ήταν νεκρός… 120 χρόνια πέρασαν από τότε!

Όμως κάτι περίεργο συνέβη μετά. Ένα ακόμη θαύμα. Ο θάνατός του αντί να αποθαρρύνει τους Έλληνες και να τους φοβίσει, έφερε το αντίθετο αποτέλεσμα. Από κάθε μεριά της Ελλάδας άρχισαν να καταφτάνουν μακεδονομάχοι, έτοιμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους, να πολεμήσουν τους Βούλγαρους και τους Τούρκους, έχοντας ως παράδειγμα τον αθάνατο ήρωα… τον Παύλο Μελά…  

Τελικά ο Μακεδονικός Αγώνας που κράτησε από το 1904 ως το 1908 δεν απελευθέρωσε τη Μακεδονία. Κράτησε όμως τη φλόγα της ελευθερίας άσβεστη στα δύσκολα εκείνα χρόνια. Έδειξε στους υπόλοιπους Έλληνες ότι οι σκλαβωμένοι Έλληνες αδελφοί τους χρειάζονταν τη βοήθεια και τη συμπαράστασή τους.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, με τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912 – 13 και κάτω από την καθοδήγηση του Ελευθέριου Βενιζέλου, η Μακεδονία και η Ήπειρος γίνονταν ελληνικές. Το όνειρο του Παύλου Μελά γινόταν επιτέλους πραγματικότητα: Η ελληνική σημαία κυμάτιζε στον Λευκό μας Πύργο.

 Έχει η Ελλάδα ομορφιές

μα η καρδιά της είναι μία

κι αυτή χτυπώντας δυνατά

λέει ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ !

H λαογραφική γωνιά δημιουργήθηκε από το τμήμα Β1΄, με αφορμή σχετικά μαθήματα στη Γλώσσα και στη Μελέτη Περιβάλλοντος. Μικροί και μεγάλοι έδειξαν μεγάλη προθυμία να βρουν και να φέρουν στην τάξη παλιά αντικείμενα για να κάνουμε ένα μικρό ταξίδι πίσω στον χρόνο.

Τα αντικείμενα που βρήκαμε και μας ταξίδεψαν πίσω στον χρόνο είναι:

Ανοιχτό κατσαρολάκι

Ανοιχτό κατσαρολάκι, χάλκινο (μπακιρένιο) το οποίο χρησιμοποιούσαν για να ζεστάνουν ένα τρόφιμο σε μικρή ποσότητα.

Kάδρο με κέντημα

Το κάδρο αυτό είναι φτιαγμένο από  ξύλο. Γενικότερα ένα κάδρο με κέντημα είναι ένας τρόπος να διακοσμήσετε το χώρο σας με ένα κομψό και προσωπικό στοιχείο. Το κέντημα μπορεί να αποτελείται από διάφορα μοτίβα, είτε είναι γεωμετρικά, φυτικά, ζωικά ή ακόμη και αφηρημένα σχέδια, ανάλογα με το στυλ και την προτίμησή σας.

Κατσαρόλα

Κατσαρόλα μεταλλική, επισμαλτωμένη (εμαγιέ) που χρησιμοποιούσαν παραδοσιακά σε πυροστιά ή ξυλόσομπα.

Κηροπήγια

Τα κηροπήγια είναι αντικείμενα που χρησιμεύουν για τη στήριξη κεριών. Συνήθως είναι κατασκευασμένα από υλικά όπως μέταλλο, γυαλί, πηλό, ξύλο κλπ., και έχουν διάφορα σχέδια και στυλ ανάλογα με τη χρήση και τον πολιτισμό κάθε περιοχής. Χρησιμοποιούνται για διακόσμηση ή φωτισμό.

Λάμπα πετρελαίου

Η λάμπα πετρελαίου με το φυτίλι και το λαμπογυάλι φώτιζε τα σπίτια της παλιάς εποχής και είναι ένα αντικείμενο αντίκας που χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή φωτός με τη χρήση πετρελαίου. Οι λάμπες πετρελαίου χρησιμοποιούνταν παραδοσιακά πριν την εφεύρεση της ηλεκτρικής ενέργειας για τον φωτισμό.

Μεταλλικό αγγείο

Το μεταλλικό αυτό αγγείο χρησιμοποιούνταν σαν κανάτα που μετέφεραν νερό ή κρασί.

Μεταλλικός δίσκος

Ο μεταλλικός δίσκος βοηθούσε στο κέρασμα διάφορων φαγώσιμων ή στην τοποθέτηση φρούτων.

Παλιά Αναγνωστικά Δημοτικού

Τα παλιά αναγνωστικά του δημοτικού συνήθως αναφέρονται σε εκπαιδευτικά βιβλία που χρησιμοποιούνταν στα δημοτικά σχολεία σε παλαιότερες δεκαετίες. Αυτά τα αναγνωστικά συνήθως περιλάμβαναν διηγήματα, ποιήματα και κείμενα που είχαν σκοπό να εκπαιδεύσουν τα παιδιά σε θέματα γλώσσας, λογοτεχνίας και κοινωνικής ηθικής. Τα παλιά αναγνωστικά είχαν συνήθως μια ποικιλία κειμένων, μερικά από τα οποία ήταν προσαρμοσμένα στο επίπεδο κατανόησης των μαθητών στο δημοτικό σχολείο.

Αυτά τα κείμενα μπορούσαν να περιλαμβάνουν παραδοσιακά παραμύθια, ιστορικές αφηγήσεις, βιογραφικά κείμενα ή ακόμα και επιστημονικά άρθρα που προσέφεραν εκπαιδευτική αξία.

Οι συγγραφείς των παλιών αναγνωστικών πολλές φορές είναι γνωστοί συγγραφείς και ποιητές της εποχής, οι οποίοι προσέφεραν την τέχνη και τη γνώση τους για να εμπνεύσουν τους νέους αναγνώστες. Αν και πολλά από αυτά τα αναγνωστικά έχουν αντικατασταθεί από νεότερα εκπαιδευτικά υλικά, παραμένουν ένα σημαντικό κομμάτι της παιδείας και της λογοτεχνικής κληρονομιάς.

Παλιά κατσαρόλα με καπάκι

Μια παλιά κατσαρόλα είναι συχνά ένα αντικείμενο με ιστορία και συναισθηματική αξία. Μπορεί να περάσει από γενιές στην οικογένεια. Οι παλιές κατσαρόλες μπορούν να αντικατοπτρίζουν την παράδοση, την ιστορία και την κληρονομιά μιας οικογένειας ή κοινότητας.

Το καπάκι κρατάει τη θερμότητα και την υγρασία στο σκεύος, βοηθώντας τα τρόφιμα να μαγειρευτούν ομοιόμορφα. Και τα δύο προέρχονται από ποντιακή οικογένεια.

Παραδοσιακό σίδερο αντίκα

Τα παλιά χρόνια, όταν το ηλεκτρικό ρεύμα δεν είχε μπει στη ζωή μας, για το σιδέρωμα των ρούχων χρησιμοποιούσαν ένα σίδερο που λειτουργούσε με κάρβουνο για να μπορέσει να ζεσταθεί και να σιδερώσει τα ρούχα. Είναι πολύ βαρύ επειδή είναι όλο από σίδερο και έχει ένα χερούλι από ξύλο για να το κρατάνε και να μη καίγονται καθώς το ξύλο είναι κακός αγωγός της θερμότητας. Το σιδέρωμα ήταν πιο δύσκολο το καλοκαίρι γιατί έπρεπε να ανάψουν φωτιά για να γίνουν τα κάρβουνα, σε αντίθεση με τον χειμώνα που υπήρχε το τζάκι και η σόμπα. Τέλος το σίδερο με κάρβουνο έμεινε στην ιστορία με την ονομασία “βαποράκι” επειδή το μπροστινό μέρος του ήταν μυτερό και θύμιζε πλώρη καραβιού.

Πλεχτή κουρτίνα

Μια πλεχτή κουρτίνα είναι μια όμορφη προσθήκη στον χώρο σας, που προσφέρει τόσο λειτουργικότητα όσο και διακοσμητική αξία.  Είναι κατασκευασμένη μαλλί, προσθέτοντας μια οργανική και φυσική αίσθηση στον χώρο και έχει διάφορα μοτίβα.

Ποδιά μέσης υφαντή

Παραδοσιακή ποδιά της γιαγιάς, μάλλινη, υφαντή φτιαγμένη σε αργαλειό. Ήταν μέρος της ενδυμασίας των γυναικών, τη φορούσαν  πάνω από τα ρούχα τους για να μη λερωθούν. Η ποδιά παλιά ήταν υφασμένη στον αργαλειό και κεντημένη με το χέρι σε διάφορα χρώματα.  Έδειχνε την κοινωνική κατάσταση της κοπέλας ή της γυναίκας. Η δε λαϊκή παράδοση έχει τραγουδήσει την ποδιά της βλαχοπούλας / Στην κεντημένη σου ποδιά κ.α..

Ποτήρια λικέρ

Τα παλιά ποτήρια λικέρ ήταν συχνά κατασκευασμένα από γυαλί και είχαν μια κομψή, διακοσμημένη εμφάνιση. Συνήθως είχαν μικρό μέγεθος, καθώς ο λικέρ σερβίρεται συνήθως σε μικρές ποσότητες. Τα ποτήρια αυτά μπορεί να είχαν λεπτά, λεπτομερή σχέδια ή ακόμα και χειροποίητες λεπτομέρειες που έδιναν μια αίσθηση πολυτέλειας.

Οι σχεδιασμοί των παλιών ποτηριών λικέρ θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν διάφορα μοτίβα, όπως ανάγλυφες διακοσμήσεις, χρυσές ή ασημένιες λεπτομέρειες.

Τα παλιά ποτήρια λικέρ συχνά συνδυάζονταν με ένα μικρό πιατάκι, όπου το ποτό σερβίρονταν με στιλ και αντιπροσώπευαν μια εποχή πολυτέλειας και κομψότητας.

Σβούρα ξύλινο παιχνίδι

Η σβούρα είναι ένα παραδοσιακό ξύλινο παιχνίδι που παίζεται σε πολλά μέρη του κόσμου. Συνήθως κατασκευάζεται από ξύλο και αποτελείται από έναν κύλινδρο με μία χειρολαβή, που μπορεί να περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του. Ο σκοπός του παιχνιδιού είναι να κρατήσετε τη σβούρα όσο το δυνατόν περισσότερο σε κίνηση, χρησιμοποιώντας τη χειρολαβή για να την περιστρέψετε. Μέσω της κίνησης, η σβούρα αποκτά έναν ρυθμό περιστροφής και μπορεί να εκτελέσει διάφορα κόλπα, όπως να πηδήξει, να κυλήσει, να ανεβαίνει σε διαφορετικά αντικείμενα και πολλά άλλα. Η σβούρα είναι ένα παιχνίδι που απαιτεί επιδεξιότητα για να την ελέγχετε και να εκτελείτε διάφορα κόλπα. Είναι επίσης ένα παιχνίδι που προωθεί την κινητική δεξιότητα και τον συντονισμό χεριών-ματιών.  Επιπλέον, είναι διασκεδαστικό και μπορεί να παιχτεί ατομικά ή ομαδικά.

Σεμέν μπλε κεντητό

Σεμέν μπλε αργαλειού κεντημένο στο χέρι. Στο κέντημα εναλλάσσεται η σταυροβελονιά με το πλακέ. Γύρω γύρω έχει πλεκτή λευκή μπορντούρα με μικρό βελονάκι. Τα σεμέν τα έπλεκαν στο χέρι παλιά οι γυναίκες για τη διακόσμηση του σπιτιού ή την προίκα. Αυτό το είχε πλέξει η γιαγιά μου όταν ήταν μικρή, όπως της είχε μάθει η προγιαγιά μου.

Σεμέν με λουλούδια

Επίσης το σεμέν αυτό είναι χειροποίητο καθώς πλέχτηκε από την προγιαγιά μου πριν 45 χρόνια. Το χρησιμοποιούμε για διακόσμηση και στολισμό κυρίως επίπλων.

Τρυπητό

Το παλιό τρυπητό μαγειρικό σκεύος είναι ένα είδος στρογγυλού μεταλλικού σκεύους με πολλές μικρές τρύπες σε όλη την επιφάνειά του. Συνήθως κατασκευαζόταν από μέταλλα όπως ο χάλυβας ή το ανοξείδωτο ατσάλι. Το παλιό τρυπητό χρησιμοποιούνταν για το μαγείρεμα συγκεκριμένων φαγητών ή συστατικών με μεθόδους που απαιτούν εξαιρετικά καλή στράγγιση.   Παρόλο που τα παλιά τρυπητά μαγειρικά σκεύη δεν είναι τόσο δημοφιλή σήμερα όσο ήταν στο παρελθόν, ακόμη χρησιμοποιούνται σε ορισμένες κουζίνες για συγκεκριμένες μαγειρικές εφαρμογές.

Υφαντή μαξιλάρα

Υφαντή διακοσμητική μαξιλαροθήκη αργαλειού, μάλλινη με γεωμετρικά σχέδια. Τα χρησιμοποιούσαν ως πλάτη στα ντιβάνια (κρεβάτια) ή για να κάθονται δίπλα στη σόμπα ή το τζάκι.

Χάλκινο σκεύος μαγειρικής

Τα χάλκινα σκεύη μαγειρικής χρησιμοποιούνταν στην οικιακή κουζίνα λόγω των εξαιρετικών ιδιοτήτων του χαλκού ως υλικού που εξασφάλιζε ομοιόμορφο μαγείρεμα των τροφίμων. Επιπλέον, το χάλκινο σκεύος μπορεί να παράγει υπέροχες αποτελέσματα στη μαγειρική λόγω της ιδιότητας του να αντιδρά με ορισμένα τρόφιμα, όπως τα οξέα, που μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της γεύσης. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα χάλκινα σκεύη μπορεί να αντιδρούν με ορισμένα τρόφιμα και επομένως να μην είναι κατάλληλα για χρήση σε ορισμένες συνταγές. Επίσης απαιτούν συντήρηση και καθαρισμό για να διατηρηθεί η λάμψη τους και η αποτελεσματικότητά τους στο μαγείρεμα.

Διάβασαν τα παιδιά του Β1 κι έτσι μας ταξίδεψαν πίσω στον χρόνο!

Ευχαριστούμε τους γονείς του τμήματος για την όμορφη συνεργασία!

Οι μουσικές οι οποίες πλουτίζουν επίσης το βίντεο εκτός από τις χαριτωμένες παιδικές φωνούλες είναι:

-Erev Shel Shoshanim – E’s Jammy Jams

-Music Box – Brian Bolger

-Natural Light – Chris Haugen

-Snowy Peaks pt I – Chris Haugen

-Snowy Peaks pt II – Chris Haugen