• Η άμεση σχέση των παιδιών με τον προς μελέτη χώρο

• Η ανάγκη για ευαισθητοποίηση και συμμετοχή των μαθητών στη μελέτη θεμάτων που αφορούν τη ζωή στην περιοχή τους

• Το αυξημένο προσωπικό ενδιαφέρον των παιδιών

• Η σύνδεση του σχολείου με το ευρύτερο κοινωνικό - πολιτιστικό περιβάλλον

Στόχοι

• Επαφή των παιδιών με την έρευνα - ανακάλυψη - συγκέντρωση στοιχείων - επεξεργασία - σύνθεση

• Λόγοι εσωτερικής μετανάστευσης

• Αλληλεξάρτηση χωριού - πόλης

• Γνωριμία με άλλους τόπους

• Σύνδεση με τη λαϊκή παράδοση

• Ευαισθητοποίηση των παιδιών για τα προβλήματα του τόπου τους.

Οργάνωση εργασίας

• Η τάξη μας έχει 25 μαθητές-τριες (15 κορίτσια, 8 αγόρια). Από αυτούς οι τρεις είναι παλιννοστούντες από χώρες της πρώην Σοβ. Ένωσης και την  Αλβανία. Οι περισσότεροι προέρχονται από εργατικές οικογένειες και από οικογένειες ελεύθερων επαγγελματιών.

• Χωριστήκαμε σε 4 ομάδες των 6 ατόμων. Η κάθε ομάδα θα συγκέντρωνε τις πληροφορίες της, θα τις ανέλυε και θα παρουσίαζε τα αποτελέσματά της στις άλλες. Θα ακολουθούσε ανάλυση συγκρίνοντας τα αποτελέσματα και των τεσσάρων ομάδων.
  Αφού βάλαμε τους στόχους μας, διαμορφώσαμε τους τομείς πάνω στους οποίους θα γίνονταν η έρευνά μας. Γράψαμε τους τομείς έρευνας και τις υποενότητες σ’ ένα φυλλάδιο με το οποίο εφοδιάστηκε το κάθε παιδί.

• Καθορίσαμε το χρόνο που θα εκτελούνταν οι διάφορες δουλειές μας και γενικά η όλη εργασία μας.

• Τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για τη συλλογή πληροφοριών και την ανάλυσή τους χωρίζονται σε έμψυχα και άψυχα. Άψυχα ήταν η βιβλιογραφία των προς μελέτη χώρων (πολλά χωριά είχαν δικές τους εκδόσεις), η σχολική βιβλιοθήκη, εγκυκλοπαίδειες, χάρτες, ηλεκτρονικός υπολογιστής, γραφική ύλη κ.τ.λ. Το έμψυχο υλικό αποτελούσαν οι μαθητές, οι γονείς των παιδιών, οι κάτοικοι των χωριών τους, ο πρόεδρος, οι πολιτιστικοί σύλλογοι και γενικά όλοι οι εμπλεκόμενοι στο πρόγραμμα.

Συλλογή-επεξεργασία πληροφοριών

• Αμέσως μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων γίνεται η συγκέντρωση των πληροφοριών που συνέλεξαν οι μαθητές κατά τη διάρκεια των διακοπών. Η κάθε ομάδα ομαδοποιεί και ταξινομεί τις πληροφορίες στις εξής κατηγορίες:
  Αυτές που σχετίζονται με την καταγωγή τους
  Αυτές που σχετίζονται με την ιστορία και με το που βρίσκεται το χωριό τους
  Αυτές που σχετίζονται με τους  ανθρώπους του τόπου καταγωγής τους (πληθυσμιακά στοιχεία, ασχολίες, μετανάστες, πολιτιστικά δρώμενα κ.τ.λ.)

• Έχοντας ταξινομήσει τις πληροφορίες άρχισε η ανάλυση και η εφαρμογή τους μέσα από το αναλυτικό πρόγραμμα των μαθημάτων.

     Πώς περνούσε όμως η εργασία μας μέσα απ’ όλα τα μαθήματα;

Η καλύτερη θεωρητική προσέγγιση γίνονταν μέσα από τα μαθήματα της Γλώσσας, της Αγωγής και των Θρησκευτικών. Στο μάθημα της Γλώσσας μας δίνονταν ευκαιρίες να αναφερθούμε στο θέμα μας  συνδέοντας τον τόπο καταγωγής του κάθε μαθητή με την ενότητα του βιβλίου (σύγκριση ομοιότητες  - διαφορές   κ.τ.λ.). Στην αγωγή είχαμε τη δυνατότητα να εξετάσουμε την αλληλεξάρτηση χωριού-πόλης.

Στο μάθημα των θρησκευτικών αναφερόμασταν στις κατά τόπους γιορτές- πανηγύρια- εκκλησίες και διάκοσμο αυτών, θρησκευτικότητα κατοίκων κ.τ.λ. 

Η πρακτική προσέγγιση και ανάλυση παρουσίαζε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και γίνονταν μέσα από τα μαθήματα της Φυσικής, των Μαθηματικών, της Γυμναστικής και της Αισθητικής Αγωγής. Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να κάνουν μετρήσεις στα Μαθηματικά, να εξηγήσουν φαινόμενα στη Φυσική, να εκφραστούν στη Γυμναστική παίζοντας παραδοσιακά παιχνίδια από τα χωριά τους ή να τραγουδήσουν κάποια τραγούδια.

Στο στάδιο της σύνθεσης η κάθε ομάδα παρουσίασε τα αποτελέσματά της μέσα στην τάξη. Μετά από συγκρίσεις που κάναμε στα αποτελέσματα καταλήξαμε στα γενικά συμπεράσματα.

Αξιολόγηση

Μπορούμε να πούμε ότι οι στόχοι  που είχαν τεθεί αρχικά επιτεύχθηκαν. Το θέμα μας όμως αποδείχθηκε πολύπλοκο, διότι αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια της ανάλυσής του και άλλες παράμετροι που δεν είχαν υπολογιστεί. Χρειάστηκε να αφιερώσουμε περισσότερες ώρες για την ανάλυσή τους.

Γενικά όμως μπορούμε να πούμε ότι τα παιδιά:

• Μελέτησαν και γνώρισαν τον τόπο καταγωγής τους τόσο από την πλευρά του βιοφυσικού περιβάλλοντος όσο και από εκείνη του κοινωνικό-πολιτιστικού

• Σύγκριναν και συσχέτισαν τον τόπο τους όπως είναι σήμερα με το παρελθόν.

• Διαπίστωσαν τα αίτια της μετανάστευσης

• Διαπίστωσαν επίσης την αλληλεξάρτηση χωριού –πόλης

• Απέκτησαν κριτική στάση απέναντι στα προβλήματα των χωριών τους.

Η αξιολόγηση στηριχτήκαμε στα εξής:

• Στην κάθε είδους γραπτή έκφραση των παιδιών

• Στα  έργα των παιδιών (κολάζ – ζωγραφική κ.τ.λ.)

• Στις δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν τόσο κατά την διάρκεια του προγράμματος, όσο και μετά την ολοκλήρωσή  του

• Στο ενδιαφέρον που έδειξαν για την εργασία

Τελειώνοντας θα πρέπει να αναφέρουμε και τα επιμέρους θετικά στοιχεία που απέκτησαν οι μαθητές:

• Καλλιέργησαν τον προφορικό και γραπτό λόγο

• Ανέπτυξαν και βελτίωσαν τις κοινωνικές τους σχέσεις τόσο  μεταξύ τους όσο και με τους ανθρώπους που ήρθαν σε επαφή

• Αξιοποίησαν και ανέδειξαν ταλέντα και δεξιότητες

• Ανέλαβαν πρωτοβουλίες, έδειξαν υπευθυνότητα, έμαθαν να συνεργάζονται σε ομάδες και προβληματίστηκαν πάνω σε διάφορα ζητήματα

• Γνώρισαν την ερευνητική μέθοδο επίλυσης προβλημάτων

Το όλο πρόγραμμα στοίχισε 112.000 δρχ. εκ των οποίων 80.000 δρχ. καλύφτηκαν από τη χρηματοδότηση του  Γρ.Περιβ.Εκπαίδευσης, 25.000δρχ. από το Σύλλογο γονέων και 7.000 δρχ. από το ταμείο των παιδιών. Ευχαριστούμε όλους όσους συνέβαλαν με οποιοδήποτε τρόπο στην υλοποίηση του προγράμματός μας.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ : Περίληψη της παραπάνω εργασίας δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Περιβάλλον και παιδί»,τεύχος 1^ο, σελίδα 33-35, 1998, που εκδίδει η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τη Β΄ Β΄ Δ/νση Α/θμιας Εκπ/σης και το Γραφείο Περιβαλλοντικής Εκπ/σης.

Αν θέλετε να δείτε την εργασία μας κάντε κλικ εδώ.