|
|
21 Απριλίου 2002 "Η
διδασκαλία της Φυσικής στο Δημοτικό
Σχολείο" Του Γιάννη
Σαλονικίδη,
δασκάλου του 11ου Δημοτικού Σχολείου
Ευόσμου |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ΕΙΣΑΓΩΓΗΕίναι γνωστό ότι τελευταία εκπονήθηκε νέο Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΣ) για το μάθημα των «Φυσικών» του δημοτικού σχολείου. Η αλλαγή στο ΠΣ ήταν αποτέλεσμα της διαπίστωσης ότι το παλιό ΠΣ -αν και αρκετά καλά μελετημένο και δομημένο- δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Οι κύριοι λόγοι αυτής της αποτυχίας είναι:
Αν κατηγοριοποιήσουμε τα παραπάνω θα διαπιστώσουμε ότι αναφέρονται σε τρεις άξονες της εκπαιδευτικής διαδικασίας:
* * * ΣΤΟΧΟΙ
Στο δημοτικό σχολείο σημειώνεται η πρώτη
επαφή των παιδιών με το «οργανωμένο»
μάθημα των φυσικών επιστημών. Αυτό δε
σημαίνει ότι είναι η πρώτη φορά που τα
παιδιά αντιμετωπίζουν τα φυσικά φαινόμενα,
αλλά ότι για πρώτη φορά έρχονται σε
σύγκρουση οι «πρώιμες αντιλήψεις»
τους με τις «φυσικές αλήθειες» του
δασκάλου και του διδακτικού βιβλίου. Το
γεγονός αυτό σε συνδυασμό με το στάδιο
νοητικής ανάπτυξης στο οποίο βρίσκονται
τα παιδιά αυτής της ηλικίας (στάδιο των
συγκεκριμένων συλλογισμών, 7- 11 έτη) μας
δείχνει ότι το βάρος της διδασκαλίας
πρέπει να δοθεί στην παρατήρηση. Επομένως οι στόχοι του μαθήματος των «φυσικών» στο δημοτικό σχολείο πρέπει να οδηγούν τους μαθητές ώστε…:
Οι παραπάνω στόχοι μαζί με τους ειδικότερους διδακτικούς στόχους, όπως αυτοί περιγράφονται στο νέο ΠΣ, πρέπει να αποτελέσουν το σημείο αναφοράς πάνω στο οποίο θα οικοδομήσουμε οργανωμένες και αποτελεσματικές διδασκαλίες. * Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ
Ο δάσκαλος είναι ο
καθοριστικός παράγοντας της επιτυχίας ή
όχι μιας διδασκαλίας. Οπωσδήποτε
περιορίζεται τόσο από το αναλυτικό
πρόγραμμα όσο και από το βιβλίο το οποίο
πρέπει να διδάξει. Όμως υπάρχουν ορισμένοι
τομείς στους οποίους μπορεί να επέμβει και
να βελτιώσει έτσι την αποτελεσματικότητά
του. * ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣΤο νέο Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα των «Φυσικών» στο δημοτικό σχολείο είναι προσανατολισμένο στη διαδικασία της ανακαλυπτικής μάθησης για να δομήσει τις βασικές έννοιες των φυσικών επιστημών. Ήδη στα σχολεία μας χρησιμοποιούνται νέα βιβλία που βασίζονται σ’ αυτή τη μέθοδο διδασκαλίας. Για την ανακαλυπτική μάθηση υπάρχουν τρεις τρόποι προσέγγισης:
Η τελευταία προσέγγιση είναι η πιο συμβατή με το εκπαιδευτικό μας σύστημα και είναι γνωστή ως «καθοδηγούμενη ανακάλυψη». *
* * ΚΑΘΟΔΗΓΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣύντομη περιγραφήΗ καθοδηγούμενη ανακάλυψη είναι μια μορφή έρευνας της οποίας το αποτέλεσμα είναι λίγο πολύ προκαθορισμένο. Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και τους δίνονται τα υλικά και το φύλλο εργασίας το οποίο θέτει το πρόβλημα. Το φύλλο εργασίας περιέχει όλες τις υποδείξεις ώστε οι μαθητές να εκτελέσουν βήμα-βήμα την εργασία. Σε κάθε υπόδειξη υπάρχουν οι κατάλληλες ερωτήσεις οι οποίες ωθούν τα παιδιά: να παρατηρήσουν, να συγκεντρώσουν δεδομένα, να τα συγκρίνουν, να τα ταξινομήσουν, να διατυπώσουν υποθέσεις, να βγάλουν συμπεράσματα και να οδηγηθούν στην «ανακάλυψη» ενός νόμου ή μιας σχέσης. Στη μέθοδο αυτή δεν έχει σημασία μόνο το τελικό αποτέλεσμα αλλά και η διαδικασία που ακολουθήθηκε. Προετοιμασία
Απαραίτητη προϋπόθεση
για την εφαρμογή αυτής της μεθόδου είναι η ύπαρξη
των κατάλληλων υλικών σε πολλαπλές σειρές
(όσες και οι ομάδες). Τα υλικά μπορούμε να τα
αγοράσουμε ή να αναθέσουμε στα παιδιά να τα
συγκεντρώσουν, μια που πρόκειται κυρίως για
υλικά καθημερινής χρήσης που εύκολα μπορεί
να βρει ο καθένας. Πρέπει όμως να προσέξουμε
να είναι ακίνδυνα και εύκολα στο χειρισμό
τους. Διεξαγωγή της καθοδηγούμενης ανακάλυψης
Σε κάθε ομάδα δίνονται
τα υλικά
και τα φύλλα
εργασίας,
ένα ανά μαθητή ή ένα σε κάθε ομάδα, με τις
οδηγίες τις οποίες θα ακολουθήσουν για να
εκτελέσουν τις εργασίες τους. Πλεονεκτήματα της καθοδηγούμενης ανακάλυψηςΣύμφωνα με τον Bruner με τη χρησιμοποίηση της καθοδηγούμενης ανακάλυψης ο μαθητής:
Σήμερα αμφισβητείται η τόσο μεγάλη επίδραση της μεθόδου αυτής αλλά κανείς δεν αμφισβητεί την αξία της για τη μάθηση. Όπως και να’ χει οι ανακαλυπτικές μέθοδοι διευκολύνουν την κατάκτηση της γνώσης και επιπλέον προσφέρονται για την απόκτηση δεξιοτήτων από τους μαθητές όπως:
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (για τη διδασκαλία της Φυσικής στο Δημοτικό Σχολείο) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
|