Tη Δευτέρα 19 Μαΐου έλαβε χώρα στο σχολείο μας μια δράση “πολυπαραγοντική”… παιδιά, εκπαιδευτικοί, ο σύλλογος “Αναγέννηση” και ο σύλλογος γονέων και κηδεμόνων, ο οποίος πάντα είναι πρόθυμος να βοηθήσει, συνδιοργάνωσαν μια πολιτιστική εκδήλωση για να τιμήσουν τις  353.000 Ποντίων Ελλήνων που εξοντώθηκαν κατά την περίοδο 1914–1923, σε μία από τις πιο σκοτεινές σελίδες της ανθρώπινης ιστορίας: τη Γενοκτονία των Ποντίων.

Ακολούθησαν χοροί από παιδιά των σχολείων μας όπως Ομάλ, Πατούλα και Κότσαρι.

Ένα εκλεκτό τμήμα του Ελληνισμού ζούσε στα βόρεια της Μικράς Ασίας, στην περιοχή του Πόντου, μετά τη διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η άλωση της Τραπεζούντας το 1461 από τους Οθωμανούς δεν άλλαξε την ελληνική τους συνείδηση. Μπορεί να αποτελούσαν μειονότητα, αλλά γρήγορα κυριάρχησαν στην οικονομική ζωή της περιοχής.

Η οικονομική τους ανάπτυξη γρήγορα είχε ως άμεση συνέπεια και την αύξηση του πληθυσμού. Το 1865 οι Έλληνες του Πόντου ανέρχονταν σε 265.000 ψυχές και στις αρχές του 20ου αιώνα άγγιζαν τις 700.000. Το 1860 υπήρχαν 100 σχολεία στον Πόντο, ενώ το 1919 υπολογίζονται σε 1401, ανάμεσά τους και το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας. Εκτός από σχολεία διέθεταν τυπογραφεία, περιοδικά, εφημερίδες, λέσχες και θέατρα, που τόνιζαν το υψηλό τους πνευματικό επίπεδο.

Το 1908 ήταν μια χρονιά – ορόσημο για τους λαούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τη  χρονιά αυτή επικράτησε το κίνημα των Νεότουρκων, που έβαλε στο περιθώριο τον Σουλτάνο. Οι Νεότουρκοι έδειξαν το σκληρό εθνικιστικό τους πρόσωπο, οργάνωσαν ένα σχέδιο διωγμού των χριστιανικών πληθυσμών και εκτουρκισμού της περιοχής, με τη βοήθεια κάποιων  ευρωπαϊκών κρατών.

Οι Τούρκοι  εκτοπίζουν ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού στην αφιλόξενη μικρασιατική ενδοχώρα, μέσω των λεγόμενων «ταγμάτων εργασίας» («Αμελέ Ταμπουρού»). Στα «Τάγματα Εργασίας» αναγκάζονταν να υπηρετούν οι άνδρες που δεν κατατάσσονταν στο στρατό. Δούλευαν σε λατομεία, ορυχεία και στη διάνοιξη δρόμων, κάτω από εξοντωτικές συνθήκες. Οι περισσότεροι πέθαιναν από πείνα, κακουχίες και αρρώστιες.

Αντιδρώντας στην καταπίεση των Τούρκων, τις δολοφονίες, τις εξορίες και τις πυρπολήσεις των χωριών τους, οι Ελληνοπόντιοι, όπως και οι Αρμένιοι, ανέβηκαν αντάρτες στα βουνά για να περισώσουν ό,τι ήταν δυνατόν. Μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1915, οι τούρκοι εθνικιστές υπό τον Μουσταφά Κεμάλ είχαν πλέον όλο το πεδίο ανοιχτό μπροστά τους για να εξολοθρεύσουν τους Ελληνοπόντιους. Ό,τι δεν κατάφερε ο Σουλτάνος σε 5 αιώνες το πέτυχε ο Κεμάλ σε 5 χρόνια!

Ακολούθησε το τραγούδι: «Την πατρίδαμ έχασα»

Το 1919 οι Έλληνες μαζί με τους Αρμένιους και την πρόσκαιρη υποστήριξη της κυβέρνησης Βενιζέλου προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα αυτόνομο ελληνοαρμενικό κράτος. Το σχέδιο αυτό ματαιώθηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι εκμεταλλεύθηκαν το γεγονός για να προχωρήσουν στη γενοκτονία.

Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας, υπό την καθοδήγηση των Γερμανών και Σοβιετικών συμβούλων του. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 οι Ελληνοπόντιοι που έχασαν τη ζωή τους ξεπέρασαν τις 353.000.

Όσοι γλίτωσαν από το τουρκικό σπαθί κατέφυγαν ως πρόσφυγες στη Νότια Ρωσία, ενώ γύρω στις 400.000 ήλθαν στην Ελλάδα.  Η γενοκτονία αυτή δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός. Ήταν μια συστηματική εξόντωση ενός ολόκληρου λαού, με στόχο τη διαγραφή της ιστορικής ελληνικής παρουσίας στον Πόντο, μια παρουσία που χρονολογείται από τον 8ο αιώνα π.Χ.

Όμως, οι Πόντιοι δεν αφανίστηκαν. Παρά τον ξεριζωμό, την απώλεια, και τον πόνο, οι Πόντιοι κουβάλησαν μαζί τους κάτι πολύτιμο: την ψυχή τους, τον πολιτισμό τους, τις αξίες τους. Και αυτά τα κατέθεσαν γενναιόδωρα στη νέα τους πατρίδα, την Ελλάδα.

Η προσφορά των Ποντίων στη χώρα μας υπήρξε πολύπλευρη:

1. Στην οικονομία, ανασυγκρότησαν περιοχές από το μηδέν, καλλιεργώντας γη, αναπτύσσοντας το εμπόριο και τη βιοτεχνία.
2. Στον πολιτισμό, διέσωσαν παραδόσεις, μουσικές, χορούς και μια μοναδική γλωσσική κληρονομιά.
3. Στην κοινωνία, υπήρξαν υπόδειγμα συνοχής, αλληλεγγύης και αγωνιστικότητας.
4. Και βέβαια, στην εθνική συνείδηση, κράτησαν ζωντανή τη μνήμη, όχι με εκδίκηση, αλλά με αξιοπρέπεια και σεβασμό στην Ιστορία. Ακολούθησαν  οι χοροί    Εμπροπής, Ούτσαι, Σαμσών και  Τρυγώνα από τον Πολιτιστικό σύλλογο «Αναγέννηση».

Δε ζητάμε μόνο δικαίωση. Ζητάμε αναγνώριση. Για να μην ξεχαστεί. Για να μην επαναληφθεί. Γιατί η μνήμη είναι πράξη ευθύνης.

Ας μην επιτρέψουμε ποτέ η ιστορία των Ποντίων να σβηστεί. Είναι κομμάτι της ελληνικής ταυτότητας, είναι φλόγα που μας φωτίζει.

Αιωνία τους η μνήμη.

Όλες αυτές οι ψυχές ζητούν:    Δ Ι Κ Α Ι Ω Σ Η  

Ακολούθησε χορός από όλους  με τη συνοδεία λύρας από τον κύριο Γιάννη Τριανταφυλλίδη και νταουλιού από τον γιο του Αλέξανδρο!

Κατά τη διάρκεια των χορών ο σύλλογος γονέων και κηδεμόνων μας πρόσφερε ποντιακά κεράσματα!

Ακολουθεί οπτικοακουστικό υλικό:

Στο τέλος της εκδήλωσης δόθηκαν αναμνηστικές κάρτες στον λυράρη και στους χορευτές με την ευχή:

Σας ευχαριστούμε θερμά για την όμορφη παρουσία σας στο σχολείο μας!

Ευχόμαστε ο Θεός να αναπαύει τις ψυχές των Ποντίων αδελφών μας

κι εσάς να σας αξιώνει να μεταλαμπαδεύετε τον πολιτισμό της πατρίδας μας

στις νεότερες γενιές, όπως τη δική μας.

Με εκτίμηση κι αγάπη,

τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί

του 11^ου και 21^ου

Δημοτικού Σχολείου Ευόσμου