Υιοθετώ και Προστατεύω – Δέλτα Αξιού

Συντονιστής: Ζυγάς Νίκος (συμμετείχαν όλοι οι εκπαιδευτικοί του σχολείου)

Τάξη: Συμμετείχαν όλα τα τμήματα του σχολείου

Γενικά

Το πρόγραμμα αυτό εντάσσεται στην πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς (Γ.Γ.Ν.Γ.) με γενικό τίτλο “Υιοθετώ και Προστατεύω”. Το θέμα που προτείναμε ήταν η προστασία του υγρότοπου του Δέλτα του Αξιού ποταμού. Η πρότασή μας εγκρίθηκε και χρηματοδοτήθηκε από τη Γ.Γ.Ν.Γ. το Μάρτιο του 1999.
Στο πρόγραμμα συμμετείχε όλο το προσωπικό και το μαθητικό δυναμικό του σχολείου καθώς και ο Σύλλογος Γονέων & Κηδεμόνων.

Στόχοι

  • να κατανοήσουν τα παιδιά, μέσα από εμπειρίες, το συνολικό περιβάλλον και να αντιληφθούν την αλληλεπίδραση ανθρώπου-περιβάλλοντος
  • να προσεγγίζουν κριτικά τα περιβαλλοντικά προβλήματα
  • να αποκτήσουν υπεύθυνη και ενεργή στάση στην προστασία του περιβάλλοντος και να διαμορφώσουν οικολογική συνείδηση
  • να αναπτύξουν δεξιότητες για τον προσδιορισμό, την κατανόηση και την επίλυση προβλημάτων

Σχεδιασμός – Προεργασίες

Κατά το χρονικό διάστημα Μαΐου-Οκτωβρίου 1999 έγιναν οι παρακάτω προπαρασκευαστικές διεργασίες:

  • Συγκροτήθηκε η οργανωτική ομάδα από εκπαιδευτικούς του σχολείου η οποία ανέλαβε το σχεδιασμό και συντονισμό της συνολικής προσπάθειας
  • Έγιναν οι πρώτες επαφές με το Κέντρο Πληροφόρησης Δέλτα Αξιού (Κ.Π.Δ.Α.) και το Δήμο Ευόσμου και εξετάστηκαν οι δυνατότητες συνεργασίας
  • Διατυπώθηκαν ερωτηματολόγια για τη διερεύνηση γνώσεων, στάσεων και αξιών των παιδιών σχετικά με το περιβάλλον, ώστε να προσαρμόσουμε ανάλογα τις δράσεις που θα αναπτύσσονταν αργότερα, αλλά και για να αξιολογήσουμε το πρόγραμμα
  • Οργανώθηκε ενημερωτική εκδήλωση στο πολιτιστικό κέντρο του Δήμου Ευόσμου (5 Ιουνίου), όπου κλήθηκαν και οι περιβαλλοντικές ομάδες των σχολείων της περιοχής. Έγινε η πρώτη παρουσίαση του προγράμματος. Συμμετείχαν με εισηγήσεις: Κ.Π.Δ.Αξιού, Δασαρχείο Θεσ/νίκης, WWF, Ελλ. Ορνιθολογική Εταιρεία, Ε.Κ.Β.Υ.
  • Σε συνεργασία με το Γραφείο Περιβ/ντικής εκπ/σης και το Κέντρο Περιβ/ντικής εκπ/σης Ελευθέριου-Κορδελιού πραγματοποιήθηκε ενημερωτική ημερίδα για τους εκπαιδευτικούς του σχολείου με θέμα: “Προσέγγιση υγροτοπικών συστημάτων με τη μέθοδο project”
  • Έγινε η συγκέντρωση επιστημονικού υποστηρικτικού υλικού και ακολούθησε μετακίνηση των εκπαιδευτικών στο πεδίο (Δέλτα Αξιού), όπου τους έγινε ενημέρωση από το Κέντρο Πληροφόρησης.

Πως εργάστηκαν οι τάξεις

Η πρώτη προσέγγιση στις τάξεις έγινε με τη γνωριμία των Υγροτόπων της Ελλάδας και σκοπό είχε την κατανόηση της έννοιας υγρότοπος, της σημασίας και του ρόλου που παίζουν στο φυσικό και ανθρώπινο περιβάλλον και της ανάγκης προστασίας του. Καταλήξαμε στον υγρότοπο του Αξιού.

Άρχισε η συγκέντρωση πληροφοριακού υλικού από τους μαθητές-τριες. Χρησιμοποιήθηκαν διάφορες πηγές πληροφόρησης (δημοσιεύματα εφημερίδων και περιοδικών, σχετική βιβλιογραφία, γονείς, περιβαλλοντικοί σύλλογοι, internet κ.α.). Αξιολογήθηκε και ταξινομήθηκε το υλικό από τις τάξεις. Διαμορφώσαμε αίθουσα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης όπου συγκεντρώσαμε όλο το υλικό μας.

Δημιουργήθηκαν οι πρώτες ομάδες εργασίας των τάξεων και αποφασίστηκε να εξεταστεί το οικοσύστημα από τέσσερις διαφορετικές οπτικές γωνίες:

  • ιστορία – πολιτισμός
  • χλωρίδα – πανίδα
  • ανθρώπινες δραστηριότητες
  • κίνδυνοι που απειλούν τον υγρότοπο

Ακολούθησε η επισκόπηση πεδίου με την τμηματική οργανωμένη επίσκεψη των παιδιών στο οικοσύστημα. Εκεί τα παιδιά έκαναν καταγραφή της χλωρίδας-πανίδας και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, ορνιθοπαρατήρηση και έπαιξαν περιβαλλοντικά παιχνίδια με σκοπό την αισθησιοκινητική προσέγγιση του υγρότοπου.
Με την επιστροφή στο σχολείο τα παιδιά σχεδιάζουν, οργανώνουν και αποφασίζουν ενέργειες και δράσεις οι οποίες υλοποιούνται είτε μέσα στο σχολείο είτε έξω από αυτό.

Από την συζήτηση των φορέων

Από την συζήτηση των φορέων

Στο διάστημα αυτό διοργανώθηκε στο σχολείο εκδήλωση-συζήτηση με τη συμμετοχή εκπροσώπων και φορέων που εμπλέκονται με το Δέλτα του Αξιού. Οι διαφορετικές προσεγγίσεις και αντεγκλήσεις των φορέων ανέδειξαν την πολυπλοκότητα του οικοσυστήματος σε όλο της το μεγαλείο. Δόθηκε στους μαθητές-τριες η ευκαιρία να εκφραστούν και να διατυπώσουν τις απορίες και τους προβληματισμούς που τους δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Πάντως, στο τέλος της συζήτησης όλοι οι παρευρισκόμενοι υπόγραψαν κοινή δήλωση με την οποία δεσμεύτηκαν πως θα φροντίσουν για την σωτηρία του οικοσυστήματος. (κάντε κλικ εδώ για να δείτε την δήλωση)

Στις 2 Φεβρουαρίου 2000 (παγκόσμια ημέρα υγροτόπων) πραγματοποιήθηκε επίσκεψη ολόκληρου του σχολείου στο Δέλτα του Αξιού. Ο σκοπός της επίσκεψης ήταν να υλοποιηθούν οι δράσεις και οι ενέργειες που είχαν αποφασιστεί στα προηγούμενα στάδια του προγράμματος. Έτσι τα παιδιά προχώρησαν σε δεντροφυτεύσεις, ορνιθοπαρατήρηση, καθαρισμό των ακτών, ενημερώθηκαν για τις οστρακοκαλλιέργειες, για το κυνήγι κ.λ.π. Όλες οι δραστηριότητες έγιναν σε συνεργασία με το Δασαρχείο Θεσ/νίκης, το Κέντρο πληροφόρησης και άλλες περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Παρουσίαση του προγράμματος

Κατά την τελευταία φάση ανάπτυξης του προγράμματός μας (3-28 Φεβ) καλέσαμε όλα τα σχολεία της περιοχής για να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε παιδιά και εκπαιδευτικούς σχετικά με το «Δέλτα του Αξιού» και τα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει.

Συνολικά επισκέφτηκαν το σχολείο μας 21 τμήματα μαθητών και μαθητριών δημοτικού και γυμνασίου δηλ. περίπου 500 παιδιά. Κατά τη διάρκεια αυτών των επισκέψεων καταγράψαμε τις γνώσεις, τις στάσεις και τις απόψεις των επισκεπτών μας για την υγροτοπική περιοχή που μας ενδιαφέρει, ενώ στο τέλος ακολουθούσε αξιολόγηση της επίσκεψης.

Τέλος στις 29 Φεβρουαρίου 2000 πραγματοποιήσαμε στο σχολείο την τελική χαιρετίζει την εκδήλωση εκδήλωση παρουσίασης του προγράμματος στην οποία παραβρέθηκαν όλοι οι φορείς με τους οποίους συνεργαστήκαμε, οι γονείς των παιδιών, και οι τοπικοί άρχοντες.

Σε όλες αυτές τις εκδηλώσεις την παρουσίαση την έκαναν τα παιδιά που συμμετείχαν στο πρόγραμμα.

Αξιολόγηση

Ο Υπουργός ΜΑ.Θ κος Γ. Μαγκριώτης

Ο Υπουργός ΜΑ.Θ κος Γ. Μαγκριώτης

Για την αξιολόγηση του προγράμματος βασιστήκαμε στα ερωτηματολόγια που διανεμήθηκαν, ένα στην αρχή και ένα στο τέλος, στους μαθητές και μαθήτριες της Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης του σχολείου μας.
Οι ερωτήσεις διαμορφώθηκαν έτσι ώστε να ανιχνευτούν γνώσεις και εμπειρίες πριν και μετά από το πρόγραμμα, ο βαθμός ευαισθητοποίησης, η αλλαγή στάσεων, αξιών και συναισθημάτων ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον καθώς και ο βαθμός ανάπτυξης κινήτρων για ενεργό συμμετοχή στην επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων.

Από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων εξάγαμε τα παρακάτω συμπεράσματα:

  • τα παιδιά κατάκτησαν βασικές περιβαλλοντικές έννοιες, όπως, υγρότοπος, δέλτα, εκβολές, ποταμός, απειλούμενα είδη κλπ.
  • αυξήθηκε η ερευνητική διάθεση των παιδιών, καθώς και η διάθεσή τους για δράση και συμμετοχή και
  • καλλιεργήθηκε η κριτική τους ικανότητα και η δυνατότητα εξαγωγής ασφαλών συμπερασμάτων μέσα από την έρευνα.

ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ-ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ :

  • Παρουσίαση του προγράμματός μας έγινε τον Μάιο 2000 στο συνέδριο: “Γλώσσες και γλώσσες”, που διοργάνωσε το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ.
    Στο συνέδριο τονίστηκε η βοήθεια που προσφέρει η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στη διδασκαλία της γλώσσας αλλά και πώς αυτή προάγει την πνευματική ανάπτυξη των παιδιών. Την εισήγηση έκανε η κα Βλάχου Ελένη.
  • Εκτενής παρουσίαση της εργασίας έγινε στο περιοδικό “Φιλόλογος” (τεύχος 102, Χειμώνας 2000, έκδοση του Συλλόγου Αποφοίτων Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ.)